شیر فلکه یک نوع شیرآلات است که برای کنترل جریان مایعات یا گازها استفاده میشود.
این شیرها دارای یک فلکه (disc) هستند که درون یک مسیر مخروطی یا استوانهای حرکت میکند تا جریان مایع یا گاز را کنترل کند.
فلکه در داخل یک گیرهی مخصوص قرار دارد و با چرخش این گیره، فلکه بسته یا باز میشود.
شیرهای فلکه معمولاً از جنسهای مختلفی ساخته میشوند، از جمله چدن، فولاد، آلومینیوم و پلاستیک.
شیرهای فلکه چدنی، همانطور که از نامش پیداست، از چدن به عنوان مواد اصلی ساخته میشوند.
این نوع شیرها به دلیل مقاومت بالا در برابر فشار و دما، و همچنین هزینه نسبتاً پایین، برای برخی کاربردها بسیار مناسب هستند.
شیرهای فلکه چدنی معمولاً در کاربردهای صنعتی، نظیر سیستمهای آبیاری، سیستمهای آبرسانی شهری، سیستمهای فاضلاب و سایر موارد مشابه استفاده میشوند.
این شیرها به دلیل ساختار چدنی خود، مقاومت بالا در برابر فشار و ضربه را ارائه میدهند و در برابر خوردگی و اکسیداسیون نیز مقاومت خوبی دارند.
شیرهای فلکه چدنی، همانطور که اشاره کردم، در صنایع مختلف استفاده میشوند و انواع متعددی دارند که برخی از مهمترین آنها عبارتند از:
شیر فلکه افقی (Wafer Check Valve): این نوع شیر فلکه بین دو فلنج دارای میانبر کوتاهی قرار میگیرد و به سادگی در خطوط لولهها قرار میگیرد. زمانی که فشار جریان در خط متوقف میشود، فلکه به صورت خودکار بسته میشود و جلوگیری از بازگشت مایع یا گاز را فراهم میکند.
شیر فلکه عمودی (Vertical Check Valve): در این نوع شیرها، فلکه به صورت عمودی حرکت میکند. این شیرها معمولاً برای کنترل جریان در لولههای عمودی استفاده میشوند.
شیر فلکه مخصوص خوردگی (Corrosion Resistant Check Valve): این نوع شیرها از جنسهایی مانند چدن گرافیتی یا آلیاژهای خاصی ساخته میشوند که مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارند. این شیرها معمولاً در محیطهایی با شرایط خاص مانند محیطهای شیمیایی یا صنایع نفت و گاز استفاده میشوند.
شیر فلکه دو سویه (Dual Plate Check Valve): این نوع شیرها دارای دو فلکه هستند که بین دو پیشپاشنه موجود هستند. این طراحی باعث میشود که این شیرها بسیار کوچکتر و سبکتر از شیرهای فلکه سنتی باشند و برای فضای محدود و نصب آسان مناسب باشند.
همچنین، شیرهای فلکه چدنی ممکن است بر اساس نوع مواد درونی و بسته شیر (soft-seated یا metal-seated) نیز دستهبندی شوند، که هر کدام مزایا و محدودیتهای خود را دارند و بر اساس نیاز و کاربرد مورد استفاده قرار میگیرند.